جلسه دفاع پایان نامه آقای عثمان قلی پور روز دوشنبه 1397/07/16 از ساعت 14-15 در سالن جلسات دانشگاه مذاهب اسلامی برگزار می گردد.

عنوان پایان نامه:

«قلمرو اجتهاد در جرائم حدّی در فقه مذاهب خمسه»

استاد راهنما: دکتر مصطفی ذوالفقار طلب

استاد مشاور: دکتر روشنعلی شکاری

استاد داور: دکتر رستمی

 چکیده:

تعیین قلمرو اجتهاد و تعبد در حوزه تشریع احکام دارای اهمیت والایی است و تعیین قلمرو اجتهاد در احکام به طور عموم و در حدود به طور خصوص، بستگی به روش­های متعدد استنباط احکام دارد.

در این پژوهش قلمرو اجتهاد در جرایم حدّی از طریق تعلیل و تأویل بررسی شده است که از طریق تعلیل به پنج منبع عقلی یعنی قیاس، استصحاب، مصالح مرسله، استحسان و سد ذریعه تقسیم شده است. مبنای تعلیل در احکام، مصالح و اهداف عقلانی موجود در احکام است که مجتهد برای کشف احکام قضایای غیر منصوص از آن استمداد و یاری می­جوید. از جمله موارد اجتهاد در حدود، تشریع و تعیین میزان و اثبات برخی حدود از جمله زنا، قذف، کیفیت اجرای حدود، مجازات شرب خمر، حد محاربه می­توان اشاره نمود. این موارد با توجه به موضوعیت خود در یکی از موارد بالا در قلمرو اجتهاد قرار می­گیرد که بر اساس مصلحت جامعه اسلامی قابل اجرا می­گردد.

در حالت عادی و کلی عمل به ظاهر نصوص، اصل است. در مواردی نیز با وجود شروط و ضوابطی تأویل جایز است، که ممکن است تأویل قریب باشد یا بعید. در هر حال هدف از تأویل نیز رسیدن به اهداف و مصالحی می­باشد که مقصود شارع بوده و اجرای آن برای جامعه مفید واقع خواهد شد که اجتهاد از طریق تأویل با رعایت شروط آن امری جایز و مفید خواهد بود.

کلید واژه ­ها: اجتهاد، جرائم، حدود، تعلیل، تأویل، مذاهب خمسه