جلسه دفاع پایان نامه خانم سجادی دانشجوی کارشناسی ارشد رشته تاریخ اسلام دانشگاه مذاهب اسلامی روز یکشنبه 22 مهرماه ساعت 14 در سالن جلسات برگزار خواهد شد.

عنوان: «آموزش و نهاد­هاي آموزشي ايران در روزگار سامانيان و غزنويان»

استاد راهنما:دکتر محمد سپهري

استاد مشاور: دکتر سيد ابوالفضل رضوي

داور: دکتر عبدالله فرهی

نگارش: فاطمه السادات سجادي

 چکيده:

سامانيان نخستين حکومت مسلمان ماوراءالنهر بودند که با اتحاد عناصر گوناگون، توانستند نقش تعيين کننده­اي را در شکل گيري فرهنگ و تمدن اسلامي در شرق ايفا نمايند. سياست و نحوه حکومت، ارج نهادن اميران سامانی به دانش و فرهنگ، وزيران دانش دوست، مراکز گسترده تعليم و تربيت، آزاد انديشی اميران سامانی و تسامح در برخورد با ملل  و مذاهب مختلف همگي از عوامل مؤثر بر توسعه علم و دانش در قلمرو سامانيان است که موجب آوازه محيط علمی آنان گرديد و اسباب مهاجرت دانشمندانی با گرايشات فکری و مذهبی گوناگون به قلمرو آنان را فراهم کرد. با روی کار آمدن غزنويان گرچه آنان نيز تلاش کردند تا حافظ ويژگی­های عصر سامانی بوده و دربار آنان در غزنه به لحاظ شکوه و عظمت و کثرت دانشمندان و اديبان تداعی کننده دربار اميران سامانی در بخارا باشد و با تأسيس مراکز علمی چون مدارس و جمع آوری علما و شعرا، رقم زننده عصری درخشان گردند، اما به دلايل نداشتن پايگاه قومی و ملی، تعصبات مذهبی، تبعيّت بی چون و چرا از خلافت و نگاه گزينشی در برخورد با علوم، هرگز نتوانستند احيا کننده محيط علمی و فرهنگی با شکوه عصر سامانی باشند. از آنجايي­که سياست ها و تصميم گيری­های حکومت درباره امور جامعه به طور مستقيم بر نهاد آموزش و پرورش اثر­گذار خواهد بود و با توجه به اينکه نهاد آموزشی از جمله نهاد­های بنيادين در هر جامعه محسوب می­شود لذا اين نوشتار با انتخاب سرزمين خراسان و ماوراءالنهر به عنوان زادگاه و مهد مدارس در دنيای اسلام و گزينش دو دولت سامانی و غزنوی به عنوان دولت­های مهمی که در دوران اقتدار خود بر اين نواحی حکم راندند تلاش دارد به بررسی نهاد­ها و شيوه­های آموزش اين دولت­ها بپردازد، چراکه فراهم آوردن شرايط رشد علم و پژوهش در جوامع گوناگون مستلزم توجه به سوابق علمی و ويژگی­های آموزشی آن جامعه است.

واژگان کليدی: سامانيان، غزنويان، آموزش، نهاد­های آموزشي