جلسه دفاعیه رساله دکتری «آقای مهران زاهدی » دانشجوی مقطع دکتری تاریخ اسلام  روز سه شنبه مورخ 1401/11/18 از ساعت 10 صبح در سالن جلسات دانشگاه بین المللی مذاهب اسلامی برگزار شد.

عنوان رساله:

اشتراکات و افتراقات ملی، اجتماعی و مذهبی جنبشهای سرزمینهای شرقی خلافت عباسی

استاد راهنما: دکتر اصغر قائدان

استاد مشاور: دکتر عثمان یوسفی

اساتید داور: دکتر سیداحمد شیخ احمدی- دکتر اسماعیل چنگیزی- دکتر محمد احمدی منش

چکیده:

با دست یابی عباسیان به خلافت و اتخاذ رویکرد جدیدشان نسبت به گروههای مختلف ملی، مذهبی و سیاسی- اجتماعی که با فشارهای سیاسی و از صحنه راندن آنها از نقش آفرینی های سیاسی  و مذهبی همراه بود، هسته های مختلف مقاومت و جنبش های مسلحانه ای علیه خلافت شکل گرفت. اهمیت این جنبش ها در آن است که اولا در خاستگاه اولیه برآمدن عباسیان و در منطقه خراسان بزرگ که نقشی مهم، تاثیرگذار و کلیدی در پیروزی عباسیان داشت، بوقوع پیوست و ثانیا در انگیزه ها و اهداف متنوع و در تمامی عرصه های دینی و اعتقادی، سیاسی و اجتماعی و ملی بروز و ظهور یافتند.این نشان از نارضایتی ها و مخالفتهای اقشار مختلف جامعه از حاکمیت جدید دارد. در این پژوهش در صدد آن هستیم که به صورت توصیفی و تحلیلی و با استفاده از منابع اصلی به بررسی، تبیین و تحلیل اشتراکات و افتراقات این جنبشها بپردازیم. مساله  اصلی این پزوهش آن است که چه اشتراکات و افتراقاتی بین جنبش های ملی، مذهبی و اعتقادی و سیاسی و اجتماعی عصر عباسیان بلحاظ اهداف و انگیزه ، عملکرد و رویکرد، مدیریت و رهبری و نتایج و دستاوردها وجود داشته و برخورد حاکمیت با آنان چگونه بوده است .یافته های پژوهش نشان می دهد که این جنبشها در مواردی همچون هدفمندی و برنامه ریزی برای تحقق اهداف، ایدئولوژی، قائل نبودن مشروعیت برای خلافت و تلاش برای براندازی آن و رهایی از ظلم و ستم و برخورداری از پایگاه مردمی مناسب، ضعف مشترک در توانمندی های تسلیحاتی و اقتصادی و نهایتا نتیجه قیام دارای وجوه اشتراک بوده اند . اما وجوه افتراق این جنبشها هم در مواردی همچون روند پیدایش، عوامل جغرافیایی و ژئوپلتیکی ، زمان و مکان جنبش، مشی مبارزاتی و روش رسیدن به هدف، مدیریت و رهبری در جنبش و مبانی فکری و عقیدتی و ویژگی های شخصیتی رهبران قیام قابل بررسی است .

کلید واره: خراسان، جنبشها، خلافت عباسی، ملی، اجتماعی، مذهبی، سیاسی