همزمان با فرخنده ایام دهه فجر و سالروز پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، به همت دانشگاه مذاهب اسلامی واحد زاهدان و همکاری نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در امور اهل سنت و بسیج اساتید دانشگاه مذاهب اسلامی، نشستی با موضوع بسترهای جریان سازی امت واحده در گام دوم انقلاب با حضور تعدادی از اساتید، دانشجویان و فرهیختگان در محل دفتر نهاد برگزار شد.
سخنان دکتر زرین پور:
عامل انسانی میتواند باعث اختلاف باشد، قاعدتاً ما نباید از آن کینهای که شیطان نسبت به انسان دارد غافل باشیم و در این مسیر تأثیرگذار آن باشیم.
انسان وقتیکه از مسیر وحدت، از مسیری که خداوند بر آن ترسیم نموده خارج شود قاعدتاً به خاطر آن عملکرد خودش باید روزی پاسخگو باشد، همه انسانها برمیگردند در محضر الهی و باید پاسخ گوی عملکردشان باشند پس مقوله وحدت، مقولهای نیست که ما بگوییم اختصاص دارد بهنظام جمهوری اسلامی ایران بلکه این در امتداد همان فرمایشات الهی است در قرآن کریم که ضرورت یکی بودن و در یک مسیر بودن را تأکید میکند.
بسترهای جریان سازی امت واحده در گام دوم انقلاب در چهار محور بیان میشوند:
اولین بستر: بستر ذهنی یعنی ما بگوییم تفکر ما و اندیشه ما منجر میشود به یک گفتار و گفتار ما بعداً در اعمال ما نوشته و نمود پیدا میکند، پس ما باید اول اندیشه خودمان را درست کنیم و ببینیم که آیا ضرورت دارد ما با هم یکی باشیم؟
ضرورت دارد در مسیر وحدت حرکت کنیم؟
ازلحاظ عقلی وقتی خداوند متعال مشخص میکند ضرورت را، قرآن را میفرستد تا راه را به ما نشان بدهد، در جاهای دیگر میبینیم ما را تشویق میکند (اگر میخواهید محبوب خداوند باشید چه بالاتر از اینکه خداوند مهر محبت خودش را نسبت به ما، در پرونده اعمالمان ثبت بکند؟) راهکار چیست؟
حالا اگر شما میخواهید محبوب خداوند باشید یکی از عوامل تحقق این محبت این است در کنار هم باشیم، چرا؟ چون خدا میفرماید افرادی که خیلی منظم کنار هم، پشتهم قرار گرفتهاند که گویی یک ساختمان مستحکمی را تشکیل دادند؛ در بیانات هست که میفرماید مؤمن حتی از فولاد هم مستحکمتر است چون شما اگر فولاد را در کوره آهنگری قرار بدهید، ذوب میشود بعد میتوانید شکلش را تغییر دهید ولی مسلمان را، مؤمن واقعی را شما اگر تکهتکه هم بکنید باورش تغییر پیدا نمیکند و به این صورت نیست که تحتفشار و در کوره زندگی بخواهد رنگ ببازد، حالا شما تصور بکنید افرادی با این ظرفیت کنار هم باشند، چه چیزی میتواند این را از بین ببرد؟
در بیانات پیامبر عظیمالشأن اسلام هم داریم که نسبت به مؤمنان به هم مثل یک ساختمان است که هم دیگر را پوشش میدهند اگر کنار هم باشیم کسی نمیتواند آسیبی به ما بزند عاقلانه اینکه به این سمتوسو حرکت بکنیم. چراکه اگر غیر این باشد باز مصداق آن آیه نورانی الهی میشویم که (اگر نزاع و درگیری کنیم قدرتمان از بین میرود و شکست میخوریم و چه کسی دوست دارد که در جامعه سرخورده و شکستخورده باشد؟
دومین بستر؛ بستر اهداف:
حالا که ما به این باور رسیدیم که باید وحدت داشته باشیم و یک ضرورت است در زندگی ما، ما باید یک اهداف جذابی را برای خودمان تعریف کنیم که این اهداف باعث شود انرژی مثبت خودمان را صرف این نگاه کنیم و باعث شود که به مرحله همافزایی برسیم، همدیگر را یاری کنیم، بعضی از این اهداف که هر سرشت پاک آنها را میپذیرد بحث محرومیتزدایی است، بحث رفع عقبماندگیها است، بحث استقلال است، بحث خود اکتفایی، بحث پیشرفت، و بحث عدالت است.
تمام اینها مواردی است که نهفقط مسلمانان بلکه انسان به ما هو انسان در طیاش است و آنها را ستایش میکند.
سومین بستر: بستر علمی است به این شکل که ما باید آن فضای علمی سالم را فراهم کنیم، یک فضایی که افراد بتوانند آنچه به آن رسیدن را بر اساس مطالعات روشمند و علمی بدون حب و بغض، بدون پیشداوری، بیایند و در یک فضای علمی سالم مطرح کنند، چانهزنی کنند، و ابعاد مختلف را باز کنند حتی در بحث فقه که بیشتر هدف فقیه کشف مُراد شارح است، میبینیم که این تنوع قرائت باعث میشود که برداشتهای مختلفی داشته باشیم و درعینحال ما باید برای تحقق وحدت به سمت تحصیل صحه صدر پیش بریم.
باید بپذیریم دیگران نظری مخالف با آن نظریات علمی ما داشته باشند، و این حق را به آنها بدهیم که نظریات علمی خودشان را که با اصولی روشمند به آن رسیدند را عمل کنند و همچنین بحث فرهنگ ارتباط و همکاری میان قشرهای مختلف جامعه علمی و نخبگان را با تأکید بر عقلانیت دنبال کنیم.
گاهی اوقات بین دوگانگی عقلانیت و احساس که هر دو لازم هستند نمیتوانیم بگوییم فرد کاملاً عقلانی رفتار کند و احساس را کنار بگذارد، یا بلعکس کاملاً احساسی باشد و بدون عقلانیت.
چهارمین بستر در بحث جریان سازی امت واحده که بسیارتاثیر گذار است، بستر عملی که در واقع آزادسازی ظرفیتهای اقشار گوناگون و توده مسلمانان است، ما نباید فکر کنیم که بحث امت واحده فقط یک اسم است، ما بگوییم خب جامعه ما الآن امت واحده است بدون اینکه ما از ظرفیت بالقوه و بالفعل نیروی انسانی خودمان بهره ببریم، وقتی فردی که متفاوت با من فکر میکند اما اشتراکات زیادی داریم، اهداف زیادی داریم، حتی دشمن واحدی داریم، اگر من از ظرفیت آن شخص استفاده نکنم جفا کردم به خودم و قاعدتاً و حالا فراتر ببینیم از مرزهای یک کشور در جهان اسلام چون وقتی میگوییم تمدن سازی نوین اسلامی محدود به مرزهای یک کشور نیست بلکه به تعبیر اقبال لاهوری که نقل میکند: هر مُلک مُلک ما است، که مُلک خدای ما است تمام این دنیا مُلک خدا است و ملک خدا هم برای بندگان خداست. به این صورت نیست که من دغدغه یک منطقه خاص را داشته باشم و بیتفاوت باشم نسبت به آنچه برای دیگران میگذرد، اگر ما همین همکاریهای عملی را بیابیم در سطح علمی، در سطح اقتصادی، در سطح بهداشتی و سلامت در سطح صنعت و ... .
بین کشورهای مختلف اتحادیههای گوناگونی را تشکیل بدهیم و تشریکمساعی شکل بگیرد.
قطعاً بنیان اسلام در این دوران بیشازپیش تقویت میشود و میتواند این خودش مقدمهای باشد برای تحقق، تمدن نوین اسلامی.
سخنان دکتر احمدزاده:
عنوان این جلسه بسترهای جریان سازی امت واحده در گام دوم انقلاب اسلامی است که نفس پرداختن به این گام در اندیشه مقام معظم رهبری امر بسیار نیکو و والایی است و اینکه دانشگاه مذاهب اسلامی در طول چند سال اخیر با توجه به رویکردی که در حیطه تقریب مذاهب اسلامی دارد این گام دوم را بهپیش میبرد بهخصوص از حیطه اندیشه سازی به بستر گامهای عملی پیش میبرد کمال تقدیر و تشکر دارم؛ در خصوص گام دوم انقلاب اسلامی نشستهای مختلفی در کشور و ادارات مختلف برگزارشده و میشود و تأکید هم میکنم که هر فقدانی نسبت به این مسئله میپردازد و بهنوعی تبیین میکند با توجه به خواست خود مقام معظم رهبری کار بسیار شایستهای را انجام میدهد اما حلقه اصلی مراکز دانشگاهی و حوزوی در پرداختن به گام دوم انقلاب اسلامی بسیار مهمتر است و این بسترها را در چند نکته با رویکرد خودم مطرح میکنم.
نکته اول: در مورد جوانان این مرزوبوم هست که در این بیانیه بهصراحت از اینها نام برده شده است و در این بیانیه چنین آمده است مدیران جوان، کارگزاران جوان، اندیشمندان جوان، فعالان جوان، در همه فقدانهای سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و بینالمللی و نیز در عرصههای دین و اخلاق و معنویت و عدالت باید شانههای خود را به زیر بار مسئولیت دهند. اینکه به نحوی مسئولیتی را بپذیرند و جوانان یکی از بسترهای اصلی فقدان سازی امت واحده است که بایستی مسئولیت لازم را در همه عرصهها به عهده گیرند، از طرفی هم اگر مصداق علمی را در این استان بیان کنیم، شما دانشجویان دانشگاه مذاهب اسلامی همان جوانهایی هستید که میتوانید این مسئولیتها را به عهده بپذیرید و درواقع گامهای عملی را بردارید.
جامعه جوان این استان، نشاندهنده فعالیتهای گستردهای است که میتواند مثمر ثمر باشد بهخصوص در این استان که جوانان عزیز، چه برادران اهل سنت، چه برادران تشیع و خواهران اهل سنت و خواهران تشیع میتوانند این وظیفه و بار مسئولیت را بر عهده گیرند.
نکته دوم در مورد علم و پژوهش است که علم و پژوهش در این زمینه دانش آشکارترین وسیله، عزت و قدرت یک کشور است.
دانشگاه مذاهب اسلامی هم به ما تو این تکلیف رسالت را دارد و توصیه اکید من برای یکایک شما این است حتماً این دانش به معنای واقعی را بیاموزید و تبیین بکنید.
قسمت بعدی در مورد عدالت است:
عدالت در بستر جریان سازی امت واحده که میتوان از آن بهعنوان قاعده فقهی و اصولی یاد کنیم. عدالت و مبارزه با فساد این دو لازم و ملزوم به یکدیگرند حیات طیبه عدالت را میطلبد نه فساد را.
بحث بعدی در حیطه تقریب مذاهب
نحوه مواجهه و روش علمی یکایک این مذاهب در مواجهه با احکام اسلامی چگونه است؟ شاید در هدایت امر چنین به نظر برسد که اختلافات، اختلافات سهمگینی است. برای یک پژوهشگر و عالم و طالب و طلاب و دانشجو، این اختلاف ناشی از یک روش فکری است در جای خود میتواند ستودنی باشد اما اگر این اختلاف در روش به نقطهای برسد که این امت واحده را گسسته کند بههیچعنوان شایسته نیست.