بازخوانی «زندگی و زمانه مولوی محمداسحاق مدنی»؛ تکاپو برای تقریب
کتاب با تکیه بر اسناد آرشیوی، مصاحبه‌های مستقیم و خاطرات مولوی محمداسحاق مدنی، از دوران کودکی او در سراوان تا نقش‌آفرینی‌هایش در انقلاب اسلامی، نمایندگی مجلس، عضویت در مجلس خبرگان رهبری و فعالیت‌های تقریبی در مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی را روایت می‌کند.
به‌گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) – رضا دستجردی: «زندگی و زمانه مولوی محمداسحاق مدنی» به‌قلم حسن شمس‌آبادی که به‌همت انتشارات دانشگاه بین‌المللی مذاهب اسلامی منتشر شده، اثری است که در حوزه تاریخ شفاهی، به روایت زندگی و فعالیت‌های یکی از برجسته‌ترین علمای اهل سنت ایران می‌پردازد.
این کتاب با تکیه بر اسناد آرشیوی، مصاحبه‌های مستقیم و خاطرات مولوی محمداسحاق مدنی، از دوران کودکی او در سراوان تا نقش‌آفرینی‌هایش در انقلاب اسلامی، نمایندگی مجلس، عضویت در مجلس خبرگان رهبری و فعالیت‌های تقریبی در مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی را روایت می‌کند. کتاب صرف تبیین زندگی‌نامه نیست، بلکه بازتاب‌دهنده تلاش‌های مدنی برای اتحاد میان شیعه و اهل سنت و پیشرفت جامعه اسلامی در ایران و جهان است. کتاب در چهار فصل اصلی سازمان‌دهی شده که هر یک به جنبه‌ای از زندگی و فعالیت‌های مولوی مدنی می‌پردازد.
فصل اول کتاب به دوران کودکی، تحصیلات و فعالیت‌های اولیه مولوی مدنی اختصاص دارد. مدنی در سال ۱۳۲۵ در بخشان از توابع سراوان متولد شد و در کودکی مادر خود را از دست داد. سرپرستی او را مادربزرگ مادری‌اش بر عهده گرفت که تأثیر عمیقی بر شکل‌گیری شخصیت او داشت. تحصیلات ابتدایی او در مکتب‌خانه‌های محلی و مسجد آغاز شد و سپس برای کسب علوم دینی به مدرسه زنگیان و مراکز علمی پاکستان، از جمله جامعه دارالعلوم کراچی و جامعه اشرفیه لاهور، عزیمت کرد. وی در این مراکز نزد اساتید برجسته‌ای چون مولوی عبدالعزیز ساداتی و مولوی عبدالعزیز ملازهی آموزش دید. پس از آن، برای تکمیل تحصیلات خود به مدت چهار سال در دانشگاه اسلامی مدینه منوره اقامت گزید و تجربه علمی ارزشمندی کسب کرد.
این فصل همچنین به فعالیت‌های انقلابی مولوی مدنی در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی می‌پردازد. وی در زاهدان در جریان پایین کشیدن مجسمه شاه مشارکت داشت و خاطراتی از دیدارهای اولیه خود با امام خمینی و دیگر شخصیت‌های انقلابی مانند سیدعلی‌اصغر دستغیب را روایت می‌کند. این بخش از کتاب، تصویری زنده از نقش‌آفرینی او در تحولات انقلابی ارائه می‌دهد و نشان‌دهنده تعهد او به آرمان‌های انقلاب است.
فصل دوم کتاب به نقش‌های رسمی و فعالیت‌های مولوی مدنی پس از پیروزی انقلاب اسلامی اختصاص دارد. وی در مسئولیت‌های متعددی از جمله مشاور استاندار سیستان و بلوچستان، عضویت در هیئت هفت نفره زمین، نمایندگی دوره‌های اول و دوم مجلس شورای اسلامی، و سه دوره عضویت در مجلس خبرگان رهبری ایفای نقش کرد. این مسئولیت‌ها نشان‌دهنده اعتماد نظام جمهوری اسلامی به توانایی‌های او در نمایندگی جامعه اهل سنت و مشارکت در اداره امور کشور است.
از جمله نکات برجسته این فصل، مشاوره ۲۵ ساله مولوی مدنی در امور اهل سنت برای دولت‌ها و روسای جمهور مختلف است. او همچنین در کنفرانس بین‌المجالس در کوبا شرکت کرد و در بعثه مقام معظم رهبری به‌عنوان رئیس شورای افتا فعالیت داشت. این فصل همچنین به همراهی او با شخصیت‌های برجسته‌ای همچون آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و دیدارهایش با مقام معظم رهبری اشاره می‌کند.
فصل سوم کتاب به سفرهای گسترده مولوی مدنی به بیش از پنجاه کشور جهان اختصاص دارد. این سفرها که در قالب مسئولیت‌های مختلف از جمله مشاوره رئیس‌جمهور، عضویت در هیئت‌های اعزامی مجمع تقریب مذاهب اسلامی و سازمان تبلیغات اسلامی انجام شد، تجربه‌های ارزشمندی برای او به ارمغان آورد. از جمله مقاصد این سفرها می‌توان به بنگلادش، هند، چین، اندونزی، پاکستان، سنگال، ترکیه، لبنان و کشورهای آسیای میانه و قفقاز اشاره کرد. این سفرها نه تنها به تقویت جایگاه او به‌عنوان کارشناسی خبره در امور اهل سنت کمک کرد، بلکه فرصت گفت‌وگو با علمای مذاهب اسلامی و صاحب‌نظران حوزه تقریب را نیز فراهم آورد.
فصل پایانی کتاب به فعالیت‌های علمی و پژوهشی مولوی مدنی می‌پردازد. او با وجود مشغله‌های فراوان، هرگز از نوشتن و پژوهش دست نکشید و چندین کتاب فقهی در حوزه اهل سنت تألیف کرد. همچنین نقش کلیدی در تأسیس مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و دانشگاه بین‌المللی مذاهب اسلامی داشت. مدنی به‌عنوان رئیس کرسی فقه حنفی این دانشگاه، سال‌ها به تربیت شاگردان مشغول بوده است. سخنرانی‌ها، مصاحبه‌ها و جزوه‌های منتشرنشده او نیز بخشی از تلاش‌هایش برای ترویج وحدت میان شیعه و اهل سنت را نشان می‌دهد.
از جمله نقاط قوت این کتاب، استفاده از روش‌های علمی تاریخ شفاهی و گردآوری اسناد است. تدوین‌گر کتاب به مراکز آرشیوی معتبری مانند مرکز اسناد انقلاب اسلامی، کتابخانه مجلس شورای اسلامی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و مجمع تقریب مذاهب اسلامی مراجعه کرده و اسناد، عکس‌ها، احکام و مکتوبات دولتی مرتبط با مولوی مدنی را جمع‌آوری کرده است. علاوه بر این، مصاحبه‌های متعددی با خود مولوی مدنی انجام شده که شامل چهار جلسه در مرکز اسناد انقلاب اسلامی در دهه ۱۳۹۰ و شش جلسه جدید در مدت دو ماه است. این مصاحبه‌ها اطلاعات ارزشمندی درباره زندگی سیاسی و اجتماعی او در اختیار خوانندگان قرار می‌دهند.
با این حال، شمس‌آبادی به چالش‌های تاریخ شفاهی، از جمله کهولت سن راوی و فراموشی برخی جزئیات به‌دلیل گذر زمان، اشاره می‌کند. برای جبران این نقص، او با یادآوری رویدادها و حوادث مرتبط، بستری برای ثبت دقیق‌تر خاطرات فراهم کرده است. این تلاش‌ها، همراه با استناد علمی به منابع مکتوب و غیرمکتوب، به غنای محتوای کتاب افزوده است.
کوتاه سخن آنکه، زندگی و زمانه مولوی محمد اسحاق مدنی اثری است که با دقت و وسواس علمی تدوین شده و خوانندگان را با زندگی پرفرازونشیب یکی از علمای برجسته اهل سنت آشنا می‌کند. کتاب با روایت داستان زندگی مولوی مدنی، از تحصیلات ابتدایی در مکتب‌خانه‌های سراوان تا حضور در صحنه‌های ملی و بین‌المللی، درس‌هایی از تعهد، تلاش و وحدت‌جویی ارائه می‌دهد.
«زندگی و زمانه مولوی محمداحسان مدنی» به‌کوشش حسن شمس‌آبادی در ۲۶۴ صفحه به‌همت انتشارات دانشگاه بین‌المللی مذاهب اسلامی به چاپ رسیده است.
نظر شما :